De negen enneagram-typen worden beschreven vanuit de manier waarop ze in het leven staan. Het model beoogt inzicht te geven in persoonlijkheid en de relaties met anderen. Het enneagram probeert als coachtechniek ook bewustwording te creëren voor de aanleg die elk type heeft voor bepaalde kwaliteiten, zoals empathie, alwetendheid en liefde.
Elk van de negen persoonlijkheidstypen van het enneagram heeft zich gevormd rond een centrale passie. De passie en de preoccupatie die hieruit voortkomt, bepalen in dit model de levensbeschouwing van elk van de negen typen.
Wat is het nut van het enneagram?
Het enneagram gaat over de terugkeer naar de essentie. Elke passie heeft in een aspect van de hogere deugd van de essentie zijn tegenpool. De mens wordt verondersteld op zoek te zijn naar dat aspect van de hogere deugd dat we missen.
Het diagram bestaat uit negen basismodellen van ons gedrag. Elk mens herkent de negen modellen meestal wel in zijn eigen leven, maar er is er bij de meesten wel één die dominant is. Het dominante model verklaart waarom wij ons op een bepaalde manier gedragen of een bepaalde kijk op de wereld hebben.
De typering van elk van de negen modellen is een beschrijving van behoeftes, aannames en positieve en minder positieve drijfveren om situaties in het leven aan te gaan. Het type bepaalt in belangrijke mate de bril die opgezet is om problemen te bezien.
Inzicht in het enneagram beoogt mensen te helpen zichzelf en anderen te begrijpen, en in het bijzonder waarom mensen op een bepaalde manier op elkaar reageren. Ook wil het een handvat geven om naar persoonlijke groei te zoeken.
De negen enneagram-types
De negen types verhouden zich in een gestructureerde wijze tot elkaar. Als iemand ontspannen en effectief is neemt hij de goede eigenschappen van een bepaald ander type over en als iemand juist gespannen is neemt hij de slechte eigenschappen van weer een ander type over.
Klik op één van de onderstaande enneagram-types voor meer informatie.
Realistisch, consciëntieus en principieel
Zijn gedreven om een correct leven te leiden; willen zichzelf en de wereld graag verbeteren. Zien boosheid als karakterfout en bedwingen het daarom. Leven nauwkeurig volgens normen en proberen de wereld te verbeteren.
- Positieve eigenschappen:
Eerlijk, betrouwbaar, ordelijk, idealistisch, productief en gedisciplineerd. - Negatieve eigenschappen:
Oordelend, inflexibel, kritisch, jaloers en dominant.
In relaties loyaal, toegewijd en consciëntieus, maar ook hoge verwachtingen, twistziek, pietluttig en star.
Warm, betrokken, verzorgend en gevoelig voor de behoeftes van anderen
Vinden het belangrijk om geliefd te zijn en gewaardeerd te worden. Geven graag uiting aan positieve gevoelens ten opzichte van anderen.
Geïnteresseerd in mensen en het verzorgen. Willen graag warm en vriendelijk overkomen.
- Positieve eigenschappen:
Zorgzaam, genereus, enthousiast en ontvankelijk. - Negatieve eigenschappen:
Manipulatief, indirect, bezitterig en hysterisch.
In relaties attent, waarderend, speels en koesterend, maar ook dominant, behoeftig, manipulerend en onoprecht.
Energiek, optimistisch, zelfverzekerd en doelgericht
Hebben een sterke behoefte om productief te zijn, successen te behalen en mislukkingen te vermijden. Worden graag in een goed daglicht gezien, in overeenstemming met maatschappelijk bepaalde normen.
- Positieve eigenschappen:
Zelfverzekerd, ijverig, gedreven, energiek en praktisch. - Negatieve eigenschappen:
Narcistisch, pretentieus, ijdel, oppervlakkig en prestatiegericht.
In relaties gevend, waarderend, accepterend en betrouwbaar, maar ook verdiept in werk, defensief, ongeduldig en dominant.
Gevoelig, warm en scherpzinnig
De ‘individualist’ wil graag anders zijn dan de rest, aan de ene kant is hij jaloers op het gewone en normale leven, maar aan de andere kant verafschuwt hij dit, hij wil opvallen in zijn apartheid, maar kan er ook van genieten om lekker in zijn eigen wereldje te zitten.
Hebben een sterke behoefte om met hun gevoelens in contact te komen en om begrepen te worden, om te zoeken naar de zin van het leven en geen doorsnee-mens te zijn.
Hebben sterke behoefte om zich te uiten en willen graag origineel overkomen.
- Positieve eigenschappen:
Warm, creatief, expressief, verfijnd en anderen tot steun. - Negatieve eigenschappen:
Depressief, verlegen, moralistisch, koppig en teruggetrokken.
In relaties empathisch, zachtaardig, gepassioneerd en zich snel bindend, maar ook in zichzelf verdiept, jaloers, emotioneel, humeurig, intolerant en snel afgewezen.
Introvert, leergierig, analytisch en inzichtelijk
Hebben een sterke behoefte om alles te weten en te begrijpen, onafhankelijk te zijn en te voorkomen dat ze een gek figuur slaan.
Vertrouwen op hun eigen bronnen en zoeken veiligheid in kennis.
- Positieve eigenschappen:
Analytisch, volhardend, objectief, gevoelig en scherpzinnig. - Negatieve eigenschappen:
Afstandelijk, onder-assertief, negatief, koppig en intellectueel-arrogant.
In relaties vriendelijk, opmerkzaam, ruimdenkend, onafhankelijk en betrouwbaar, maar ook teruggetrokken, negatief, achterdochtig en twistziek. Zin voor avontuur en de baas spelen
Verantwoordelijk, betwijfelend, betrouwbaar en loyaal
Hebben een sterke behoefte aan veiligheid. Zoeken goedkeuring en proberen met hun angst om te gaan.
Beschermen zich tegen angstgevoelens door achter bepaalde autoriteiten aan te lopen, of zich er juist tegen te verzetten
- Positieve eigenschappen:
Loyaal, zorgzaam, medelevend en verantwoordelijk. - Negatieve eigenschappen:
Dominant, onvoorspelbaar, defensief en paranoïde.
In relaties warm, speels, open, aanmoedigend en eerlijk, maar ook wantrouwig, inflexibel en sarcastisch. Trekken zich gemakkelijk terug.
Energiek, levendig en optimistisch
Hebben een sterke behoefte om gelukkig te zijn en leuke activiteiten te organiseren. Proberen pijn en lijden te vermijden.
Willen hun steentje bijdragen aan de wereld. Mijden onplezierige emoties, waaronder angstgevoelens.
- Positieve eigenschappen:
Spontaan, fantasierijk, productief, charmant, snel en nieuwsgierig. - Negatieve eigenschappen:
Impulsief, narcistisch, ongeconcentreerd, ongedisciplineerd en manisch.
In relaties lichthartig, vrijgevig, hartelijk, amusant en zorgzaam, maar ook narcistisch, eigenwijs, defensief en verward. Lastig om te binden. Rationaliteit: Denkt in beelden, sterke helicopterview, legt makkelijk verbanden, overziet complexe situaties, versterkt associëren.
Direct, onafhankelijk, zelfverzekerd en beschermend
Hebben een sterke behoefte om zelfstandig en sterk te zijn en om gevoelens van zwakheid en afhankelijkheid te vermijden. Hebben een krachtige uitstraling en zijn niet bang om hun boosheid te uiten.
- Positieve eigenschappen:
Direct, gezaghebbend, beschermend, energiek, loyaal en vol zelfvertrouwen. - Negatieve eigenschappen:
Dominant, opstandig, ongevoelig, egocentrisch, sceptisch en agressief.
In relaties loyaal, zorgzaam, oprecht, toegewijd en vrijgevig, maar ook veeleisend, arrogant, strijdlustig, bezitterig en onbuigzaam. Hebben veel kritiek.
Ontvankelijk, goedaardig en ondersteunend
Hebben een sterke behoefte om de vrede te bewaren, op te gaan in anderen en conflicten te vermijden. Nemen eigenschappen van anderen over en kunnen daarmee zeer verschillende verschijningsvormen hebben.
Zijn meegaand en zich vaak niet bewust van hun boosheid.
- Positieve eigenschappen:
Vriendelijk, geduldig, ruimdenkend, diplomatiek en empathisch. - Negatieve eigenschappen:
Passief, vergeetachtig, koppig, bezeten en sub-assertief.
In relaties vriendelijk, teder, steunend en loyaal, maar ook passief-agressief, veel te meegaand, koppig en defensief.
