VERSLAG YOURCOACH CAFÉ

Op donderdagavond 22 mei ontvingen we Sharon Vandousselaere van Tamepa, die ons het één en ander kwam bijbrengen rond yoga en mindfulness.

Over de lezing

We begonnen met een ontspanningsoefening en visualisatie, wat altijd aangenaam is. Daarna legde Sharon ons uit hoe het functioneert, en waarom het nuttig is. Met een academische achtergrond benadrukte Sharon vooral de aantoonbare voordelen van mindfulness, en de precieze werking ervan op onze hersenen en lichaam. Ze was zo goed ons een samenvatting van haar lezing te bezorgen.

Inzicht in de oorzaken van stress in ons lichaam en ons brein

Stress hoeft op zich niet negatief te zijn. De oermens kon overleven doordat hij veel aandacht schonk aan gevaarlijke omgevingsprikkels (bv. wild dier dat hem aanviel). De perceptie van ‘gevaar’ triggerde bij de oermens een geheel van stressreacties in het lichaam, waarbij de sympaticus van het autonome zenuwstelsel geactiveerd werd. Daardoor was hij in staat om heel snel te vluchten, of vechten, al naargelang zijn inschatting van wat hem de grootste kans op overleving bracht.

In onze huidige samenleving worden wij zelden geconfronteerd met wilde dieren, maar roepen allerlei dagelijkse situaties (file, discussie, mailbox, tijdsdruk, keuze maken uit een groot aanbod, …) wel stress op. Het is belangrijk te beseffen dat dan dezelfde autonome stressreactie optreedt en ons hele lichaam opspant. Bovendien maken we vaak deze stressreactie chronisch, door er met ons brein over te blijven nadenken of piekeren (“morgen is het weeral file”,”ik moet die taak nog afwerken, maar vind de tijd niet”, “ik heb de verkeerde keuze gemaakt”, …). Onze negatieve gedachten hebben als het ware de plaats ingenomen van de wilde dieren.

Bovendien lijken wij te geloven dat we met ons menselijk geëvolueerd brein (de neocortex) alles kunnen oplossen door erover na te denken of praten. Stressreacties zijn echter diep geworteld in ons onderbewustzijn en in automatische impulsen. We kunnen dus niet alles oplossen door erover na te denken en we kunnen zeker geen emoties, zoals angst of woede, wegdenken.

De positieve boodschap is dat we ons brein wel op de juiste manier kunnen leren gebruiken. Onze hersenen zijn kneedbaar (“neuroplasticiteit”). Wij kunnen zelf de aanmaak van nieuwe of afbraak van bestaande hersenverbindingen beïnvloeden. Zo toont onderzoek bijvoorbeeld aan dat mindfulness-meditatie de hersenactiviteit in bepaalde gebieden (o.a. de linker prefrontale cortex) stimuleert, die het ons mogelijk maken om minder negatieve gedachten te ervaren en op een constructieve manier om te gaan met onze gevoelens.

Sinds onze kindertijd hebben we geleerd om sociaal ongewenste emoties en gedachten (zoals jaloezie, kwaadheid, wrok, angst, …) niet te uiten en ze diep in onszelf op te bergen. Emoties zullen echter altijd een uitweg zoeken en zich opslaan in ons lichaam in de vorm van spanning, pijn, etc.
Op die manier spreken we van een materialisatie of somatisatie van onaangename gevoelens naar fysieke klachten. Dit komt doordat een autonome stressreactie in ons lichaam opnieuw afgevloeid moet worden in ons lichaam, net zoals we oorspronkelijk bijvoorbeeld onze spieren opspanden om te vechten of vluchten. Een tip is dus om je lichaam te bewegen (hoe klein ook) op het moment dat jij je kwaad, verdrietig, … voelt.

Oplossingen voor stress op het werk

Als we dit vertalen naar een werkcontext lijkt alles complexer te worden, terwijl we in feite dezelfde eenvoudige principes kunnen toepassen om stress te reduceren. Op het werk kun je een vervelende collega moeilijk een klap in het gezicht geven op het moment dat je een discussie hebt, ook al voel je woede. Velen vinden het ook moeilijk om dan ter plekke hun lichaam te bewegen.

Een tip is daarom om na zo een stressvolle gebeurtenis even naar het toilet te gaan of naar de printer te lopen en je aandacht naar binnen te brengen en op je ademhaling te richten tijdens een kort meditatiemomentje.

Een andere manier om ruimte te geven aan je gedachten en gevoelens is om regelmatig yoga en mindfulness te beoefenen (bv. mindful hatha yoga). Zo kun je op gezette tijdstippen emotionele spanningen helpen afvloeien en afstand nemen van negatieve gedachten, zodat chronische stress zich niet opbouwt in je lichaam.
Veel stressklachten en burn-out ontstaat uit het leiden van een leven dat niet het jouwe is. Het is dus ook nodig dat je weet waar jij van nature goed in bent (je sterktes) en dat je een manier vindt om dit in je werk en leven te integreren. Het zal je namelijk veel energie geven als je jouw sterktes kan aanwenden, terwijl het je een minimum aan energie kost.

Als je een leven leidt waarin je constant vaardigheden nodig hebt (bv. administratie, leidinggeven, organisatie, …) die niet tot jouw kernsterktes behoren, dan put dit je op termijn helemaal uit.

Een tip is om waakzaam te zijn dat je in jouw leven (werk en privé) een goede balans behoudt tussen zaken die je van nature graag doet en zaken die je minder graag doet. Zorg ervoor dat je batterij voldoende opgeladen is om tegenslagen aan te kunnen en te genieten van de mooie momenten uit je leven!

Conclusie

Als oplossing voor burn-out en de vele stressklachten in onze samenleving stelt Sharon een vierledige oplossing voor die de opbouw van stress aanpakt op zowel lichamelijk, emotioneel, mentaal als energetisch vlak.

Essentieel is dat we niet blijven hangen in het nadenken over oorzaken en oplossingen voor stress, maar de stress erkennen en be-leven en onze emoties kanaliseren via lichaamswerk (zoals yoga) en meditatie.

Tenslotte is het cruciaal om rekening te houden met onze eigen energiebalans en de interactie met onze omgeving en dat we een leven leiden vanuit wie wij echt zijn.