BLOG

Die vraag achtervolgt me al sinds ik begon aan deze reeks over doelen, en eigenlijk al sinds de eerste keer dat ik mezelf bewust een doel stelde. Ze is voor mij even ondoorgrondelijk en ongrijpbaar als ‘Wat is de zin van het leven?’. Ik kom er moeilijk uit, en daarom vind ik het essentieel voor we verdergaan met deze reeks artikelen over het stellen en bereiken van doelen, dat we erbij stilstaan. Het is eigenlijk het sluitstuk van heel deze reeks:

Heeft het eigenlijk wel zin om doelen te stellen?

Ik heb twee vrienden die ik echt nog nooit heb kunnen betrappen op het formuleren van een doel. Toch zijn het beide fantastische kerels, en echte levensgenieters. OK, soms hebben ze wel een fase waarin ze vinden dat ze wel eens het een of ander zouden moeten doen. Maar over het algemeen zijn ze goedgezind, gelukkig en ja – succesvol.

Ze zijn niet succesvol in de zin van poen scheppen en indrukwekkend zijn. Ze hebben eerder een zalige manier van leven: gezapig, vol plezier en goede contacten. Echte levensgenieters, waarbij je je nooit verveelt of je afvraagt wat je nu moet zeggen.

Dit in tegenstelling tot mijn bijzonder doelgerichte vrienden. Sommige daarvan durf ik nauwelijks uitnodigen op feestjes of bij andere vrienden, want ze slagen er steevast in één of ander conflict te veroorzaken.

Bewuste doelgerichtheid heeft een schaduwkant

Hoe langer hoe meer vind ik dat mensen die manifest en voortdurend doelen najagen, niet altijd zo’n aangename mensen zijn. Het doel heiligt regelmatig de middelen. Relaties worden ondergeschikt aan de verwerkelijking van hun visie.

Ik wijs trouwens naar niemand meer de vinger dan naar mezelf. Ik heb me meer dan eens schuldig gemaakt aan het verheffen van een idee boven de realiteit. Aan het afwijzen van een aangename realiteit voor een nog mooiere toekomst die ik wel enkel kon bereiken door eerst zwaar af te zien. En dan nog niet eens zeker zijn dat ik het ooit zou halen.

In die toekomstgerichtheid ligt volgens mij de valkuil van bepaalde doelen.

Hoe verstandig is het een leuk leven NU op te geven voor een beter leven LATER?

Mensen die doelen nastreven zullen je zeggen dat hun leven nu niet leuk is, dus dat ze wel moeten. Dat de standaarden die ze aan hun leven stellen, nog niet in die mate bereikt zijn dat ze op hun lauweren kunnen rusten.

Maar waarom is het leven dan nu niet leuk? Volgens mij is jezelf wegprojecteren naar een toekomst waarin wel alles zal zijn zoals je het wil een schitterende manier om geen verantwoordelijkheid te nemen voor je leven zoals het nu is. En dat is niet waar een doel voor dient.

Onze doelen de prullenbak in?

Dat zou dan weer een brug te ver zijn. Doelen zijn een middel om een bepaalde staat te bereiken. Je stelt jezelf een doel omdat dat jou gelukkig, bevredigd, zinvol, krachtig, mooi… zal doen voelen. Soms kan je die staat nu eenmaal pas bereiken door een bepaalde doelgerichtheid aan de dag te leggen.

Als je je graag mooi en gezond wil voelen, helpt het om iets te doen aan je eten en misschien ook wat te bewegen. Als je het gevoel wil hebben dat je leven zin heeft kan je iets creëren, mensen helpen… Als je liefde wil moet je contact kunnen leggen, relaties opbouwen, het risico nemen om gekwetst te worden.

We hebben eigenlijk allemaal al doelen

Ook mensen die de hele dag rondhangen, hebben een doel. Ze willen namelijk op hun gemak zijn, en daar slagen ze dan ook in (hopelijk). Iedereen heeft dus onbewust al dingen die ze belangrijk vinden. En iedereen heeft strategieën om dat te bereiken. Sommige van die strategieën zijn succesvol (bvb. gezond eten om veel energie te hebben), andere niet (bvb. altijd moeten winnen om je zelfbeeld hoog te houden).

De vraag is dus: ben je je doelen op de juiste manier aan het najagen? En welke van je doelen moet je bewust bijsturen?

Wat is het juiste doel?

Het juiste doel heeft volgens mij drie componenten:

(1) Het geeft je iets dat je anders nooit zou krijgen.
(2) Het doet niks af van je mogelijkheid om nu met gemak en vreugde te leven.

En, belangrijkst van al:

(3) Hetgeen je hoopt te bereiken is ook werkelijk hetgeen jij nodig hebt.

Vooral dit laatste is vaak een heikel punt bij doelen. Wil je meer trainen om je goed in je vel te voelen, of omdat je denkt dat je dan meer succes zal hebben bij het andere geslacht? Wil je meer geld verdienen omdat je denkt dat je dan minder zorgen zal hebben? Wil je de beste zijn omdat je dan niet het risico moet lopen aan iemand ondergeschikt te zijn?

Met andere woorden: is de motivatie van je doel een angst, of een gezond verlangen? Ik raad mijn twee gezapige vrienden vaak aan wat definitiever te zijn in hun sporadische verzuchtingen, en even vaak brengen zij mij terug naar deze aarde waar het zo leuk vertoeven is. Met al mijn zweefplannen ook altijd.
Volgens mij is het juiste doel er één dat het leven dat je nu leidt verrijkt. Dat is dan ook meteen een huizenhoog cliché, en een onfeilbare test of je wel de juiste doelen hebt. No fun? No glory.