VERSLAG YOURCOACH CAFÉ

Donderdagavond 26 juni ontvingen we Karolien Roels, die ons meer bijbracht over omgaan met stress en burn-out. Meer dan 45 mensen daagden op om meer te weten te komen over dit actuele onderwerp.

Over stress en burn-out

Karolien besprak

1. Wat stress is
2. Maatschappelijke oorzaken van stress
3. Persoonlijke oorzaken van stress
4. De 4 dimensies van stress en energie
5. Preventie en behandeling van stress en burn-out

Wat stress is

In het Engels betekent ‘to stress‘: iets benadrukken. Stress is dus een hoeveelheid prikkels die het normale overstijgt. Stress is niet noodzakelijk verkeerd, positieve opwinding bijvoorbeeld is schitterend om alert en dynamisch te zijn vooraleer je iets belangrijks moet doen.
Negatieve sress is, in het kort, een teveel aan prikkels die te lang duren.

Chronische stress is negatieve stress die blijft aanhouden. Je sleept ze als het ware mee, en dat zorgt ervoor dat je veerkracht in andere situaties steeds kleiner wordt.

Stress creëert een cascade-effect: je moet steeds meer inspanning doen om hetzelfde resultaat neer te zetten. Je energieniveau daalt, je moet jezelf steeds meer oppeppen. Je immuunsysteem, vertering, slaap… worden steeds slechter en daar moet je steeds straffere middelen tegenover zetten. Treed je niet op tijd op, dan brand je letterlijk op en krijg je een burn-out.

Maatschappelijke oorzaken van stress en burn-out

De wereld waarin we leven en werken helpt niet echt om rustig te werken en reserves op te bouwen. In die zin zijn stress en burn-out een collectief gegeven. We ondergaan zonder het te weten de invloed van onze cultuur en samenleving, een onzichtbare draad omdat ze ‘normaal’ is. Je moet als persoon sterk staan en een heldere blik om dat zomaar naast je neer te leggen.

Karolien haalde een aantal factoren aan die ons op stress jagen, zoals:

• De machinisatie van werk. Met de vooruitgang van de technologie wordt ook werk steeds systematischer bekijken. Medewerkers worden raders in het geheel. Jobs worden vooral vanuit de organisatie bekeken: specialisatie, procedures, unificatie, vervangbaarheid, kwantificatie… Voor een machine werkt dat, maar voor mensen levert dat problemen op.
• Specialisatie zorgt ervoor dat men de band met het geheel verliest. Zo krijg je vakidioten, en ook een gebrek aan zingeving: wat zit ik hier eigenlijk te doen?
• Procedures laten de essentie van het werk verdwijnen. Je kan niet meer bewegen zonder toestemming, de berg nutteloos papierwerk neemt toe. Mogen we nog gewoon ons werk doen?
• Unificatie zorgt voor eenheidsworst, iedereen moet hetzelfde reproduceerbare stuk doen. Mogen we nog zelf nadenken?
• Iedere positie wordt zoveel mogelijk vervangbaar gemaakt, niemand mag onmisbaar zijn om het voortbestaan van het geheel te verzekeren. Daardoor is ook niemand meer zeker van zijn positie, zeker niet met het opengooien van de mondiale grenzen.
• Kwantificatie poogt alles te meten en te controleren, zelfs datgene wat alleen subjectief kan worden ingeschat: klantentevredenheid, kwaliteit, bekwaamheid… Daardoor ontstaan lege standaarden die de werkelijke kwaliteit onderuit halen. Mensen proberen zichzelf in die vakjes te steken, en dat wringt. Het vak is te groot en we vervelen ons, maar krijgen geen mandaat om onze visie uit te voeren. Of het vakje is te klein en we proberen er op allerlei manieren in te passen, met alle symptomen vandien: perfectionisme, pleasen, politieke spelletjes…
• Overpositivisme. Als alles altijd positief moet zijn, kan dat bijzonder vermoeiend werken. We kijken vooral naar de toekomst en naar wat mogelijk is, het potentieel. Daarbij verliezen we soms de realiteit uit het oog, en de mindere zaken. Door de nadruk op positief denken ontstaat er een onevenwicht, het negatieve sluipt langs de achterdeur binnen. Geen wonder dat meer mensen dan ooit aan antidepressiva zitten; de dwang op positief te denken maakt ons angstig en onzeker.
  Tegelijk heerst er ook een sfeer van angst en tekort. Terroristen, economische crisis… Op de werkvloer speelt werkonzekerheid en interne competitie. En in die sfeer moet men dan positief denken, vooruit gaan, oplossingen aanreiken. Dat zorgt voor uitgebluste zielen.
• Lege vrijheid. Alles kan, er zijn zogezegd geen beperkingen meer. Je kan alles bereiken, je bent helemaal maakbaar, je kan jezelf opnieuw uitvinden. Spijtig genoeg werkt het zo niet, hoe hard we ook proberen. Er wordt ook vanalles in vraag gesteld. Kritisch zijn is een basishouding geworden, alles is relatief. Postmodern nihilisme, God is dood; het enige dat nog telt is hoeveel het opbrengt. De ultieme lege waarde. Vandaar ook de populariteit van ‘values’ in het bedrijfsleven, een oprecht streven dat zelden werkelijke oplossingen oplevert.
• Bij vrijheid horen ook keuzes, en we worden overweldigd door het aantal keuzes. Je kan overal ter wereld, om het even welk beroep uitoefenen. De wereld ligt aan je voeten, je hoeft enkel te kiezen. Elke dag, elke minuut opnieuw moet je kiezen. Dat levert behoorlijk wat stress op, en vaak zelfs een paralyse. Wat als je verkeerd kiest? Wat als je een fatale fout maakt? Aangezien de competitie in veel sectoren hoog ligt, is het risico ook hoog. Het is een vrijheid die gepaard gaat met een grote druk om te slagen, om gelukkig te zijn. Want als het foutgaat, is het ook je eigen verantwoordelijkheid.
• Altijd maar druk. “Druk, druk, druk” – het is het thema van onze tijd. Wie het niet druk heeft, is niet goed bezig. Onze wereld is onmerkbaar steeds verder versneld, en sleurt ons mee. Want als iedereen rondom jou meedoet, is het moeilijk om achter te blijven. Het kost tegenwoordig meer discipline om minder te werken, dan om harder te werken. Dat laatste is de weg van de minste weerstand, tegemoet komen aan een wereld die altijd meer vraagt.

Persoonlijke oorzaken van stress

Het is natuurlijk altijd ook een persoonlijk gegeven. De ene persoon reageert al sterker op omgevingsinvloeden dan andere. Het is vooral een bepaalde persoonlijkheid, die gemakkelijker stress krijgt van een bepaalde context. Sommige mensen zijn gevoeliger aan bepaalde invloeden dan anderen, waardoor zij eerder stress krijgen en uitvallen. Het zijn als het ware de kanaries in de koolmijn.

– Plichtsbewustzijn;
– Perfectionisme, overdreven interne criticus;
– Tegemoet komen aan de verwachtingen van anderen (zelfs wanneer die personen er niet meer zijn);
– Zorg dragen voor anderen en daarvoor zichzelf opzij zetten (redderrol);
– Pleasen;
– Aandachtsproblemen – alles tegelijk proberen doen;
– Drang om altijd bezig te zijn, geen rust kunnen nemen;
– …

Bij de preventie en behandeling van stress en burn-out is één aspect het vergroten van de weerbaarheid van de persoon. Dit doen we onder andere door de grootte en reikwijdte van de invloed van de omgeving bewust te maken. We maken de interne strijd zichtbaar, waardoor deze een andere wending kan nemen. Daarnaast sturen we aan op versterkende handelingen, acties die de persoon krachtiger maken.

De 4 dimensies van stress en energie

Je kan op verschillende domeinen stress ervaren. Ook energie speelt op verschillende niveaus. Karolien onderscheidde vier grote categorieën, die het mogelijk maken om een onderscheid te maken in verschillende soorten en oorzaken van stress:

Fysiek – Lichamelijk, financieel; je gezondheid.
Emotioneel – Het gevoelsmatige, je goed of slecht voelen.
Mentaal – De mate waarin je moet nadenken, keuzes maken, een opinie formuleren, een materie onder de knie krijgen.
Collectief – Je verbinding met anderen en grotere gehelen (familie, vrienden, naasten, de samenleving); de zingeving.

Stress kan zijn oorsprong vinden op elk van deze gebieden, en de andere gebieden met zich meesleuren. Zo is een emotionele lading tussen collega’s vaak bijzonder vermoeiend voor de betrokken partijen, en zal het andere werk daardoor zwaarder aanvoelen.

Energie speelt ook op deze domeinen, en logischerwijs beïnvloeden ze elkaar. Als je energie verliest op één domein, blijft het best om het lek ook daar te dichten. De andere dimensies compenseren zolang ze kunnen. Bij het recupereren van burn-out werken we ook op de 4 domeinen tegelijk, zodat er een totale recuperatie ontstaat. Niet enkel veel slapen, maar ook emotioneel verwerken, mentaal kunnen kaderen en weer aansluiten bij de omgeving.

Preventie en behandeling van stress en burn-out

We zijn blij om te melden dat Karolien ons team heeft vervoegd, en dat we samen het gedachtengoed en de behandeling van stress en burn-out zullen uitwerken en uitdragen.

Wij gaan uit van een Integrale benadering. Dat impliceert dat we als coach meerdere mogelijke ingangen en methodieken hebben om met mensen om te gaan. Wij passen de methodiek aan aan de persoon, eerder dan dat de persoon onze vastgelegde methodiek moet ondergaan. Zo ontstaan unieke trajecten, aangepast aan wat werkt voor en de fases (levensfase, fase van stress en burn-out) waarin de persoon verkeert.

We houden ook rekening met de omgeving. We weten maar al te goed dat je als persoon de invloed van je context ondergaat, hoe hard je je er ook tegen verzet. Een individuele behandeling zonder steun van de omgeving is gedoemd om te falen, en een nieuwe burn-out te creëren. Door het bewustzijn van de omgeving mee te nemen in de behandeling, werken we breder en effectiever.

We werken met 3 doelgroepen:

1. Bedrijfsleiders, HR-managers, preventieadviseurs en vertrouwenspersonen
2. Coaches en therapeuten die mensen met burn-out willen kunnen opvangen
3. Mensen die zelf op een burn-out afstevenen of ervan aan het bekomen zijn

Meer info?

Bekijk onze pagina’s over Omgaan met Stress en Burn-Out.

Bekijk ook onze Opleiding tot Stress en Burn-Out Coach.