VERSLAG YOURCOACH CAFÉ

Op donderdagavond 8 december liet Hans Hoegaerts van ons ‘De kracht van tekenen (in coaching)’ ervaren. Een bijzondere ervaring!

Over de Kracht van Tekenen (in Coaching)

Aan de hand van oefeningen liet Hans ons ervaren dat

1. Iedereen kan tekenen, en
2. Tekenen direct inzetbaar is in coachings – door om het even wie.

Iedereen kan tekenen (?!)

Wanneer je aan mensen vraagt om iets te tekenen, is één van de meest gehoorde commentaren: “Maar ik kan helemaal niet tekenen…” of “Oei, maar ik ben niet creatief!”. Dit is te wijten aan de interne standaard die we leggen op tekenen.

Moet het een kunstwerk zijn op wereldniveau? Dan kan je inderdaad niet goed genoeg tekenen. Mag het een expressie zijn van hoe jij iets ervaart? Een eenvoudige symbolische weergave van jouw beleving? Dan is tekenvaardigheid (over talent later meer) niet de eerste vereiste.

Skills Building

Aan de hand van enkele heel toffe oefeningen liet Hans ons ervaren dat je helemaal niet vaardig hoeft te zijn om iets te kunnen tekenen. En dat je sneller tot herkenbare, levende vormen kan komen zonder kennis van zaken.

De start van de workshop kaderde in het thema Skills Building. Hierin bouw je het vertrouwen in de eigen vaardigheid op, waardoor mensen daarna makkelijker over de drempel kunnen. Als je dus gaat coachen met tekeningen, dit zeker eerst doen!

Talent vs Vaardigheid

Sommige mensen hebben tekentalent. Anderen minder. Wie veel tekent, zal echter sowieso een zekere vaardigheid ontwikkelen. Omdat tekenen vaak geassocieerd wordt met hogere kunst of ongelofelijke vaardigheid, hebben mensen vaak schrik dat ze het niet goed genoeg kunnen. Terwijl tekenen een prachtige vorm van expressie is.

Wanneer we tekenen inzetten bij het coachen, dan is tekenvaardigheid geen vereiste. Integendeel, het kan zelfs in de weg staan van het proces. Net zoals iemand die ‘het goed kan uitleggen’ waarbij de woorden eigenlijk in de weg staan van de essentie, kan iemand met veel tekenskills de opdracht manipuleren.

Het gaat bij coachen met tekenen niet om een mooie tekening, maar om een expressie van de binnenwereld.

Ons onderbewuste denkt niet in woorden, maar in beelden. Dus wanneer we tekenen, tonen we wat er in ons onderbewuste leeft, met enkel de vertaling van onze grafische mogelijkheden. Bij woorden moeten we beelden en ervaringen vertalen naar woorden, wat eigenlijk hopeloos ontoereikend is. Daarom zegt een beeld meer dan 1000 woorden – zelfs een mislukte krabbel die niet lijkt op wat je werkelijk wilde tonen.
Daarbij komt nog dat wanneer je begint te tekenen, je hand het vaak overneemt. Je begint misschien met een plan, maar je onderbewuste neemt het over. Je komt ergens uit dat je niet had kunnen voorzien, er tonen zich onverwachte dingen. En dat is prachtig: wat we niet controleren, is waarachtig. Dat is nog een valkuil van woorden: je kan je er te gemakkelijk achter wegsteken.

Coachen met Tekenen: Tips van Hans

• Ugly is good. Hoe beter jij kan tekenen, hoe hoger je de drempel legt voor anderen. Geef dus het goede voorbeeld door zelf te prutsen, zodat anderen zich ook kunnen uitdrukken.
• Denk niet teveel na. Je hand is sneller én slimmer dan je hoofd. Teken sneller, zonder nadenken.
• Ken je materiaal. Kies waarmee je zal werken en oefen ermee.
• Jouw comfort is dat van je klant. Hoe beter jij je voelt bij tekenen, hoe gemakkelijker je klant erin zal meegaan. Vergroot dit comfort mogelijks met een (aantal) inleidende oefening(en).
• Eenvoud – je hebt vaak niet meer dan 2/3 elementen nodig om iets duidelijk te maken. Zorg dat het niet te ingewikkeld wordt. Zelfs een begrip als ‘integriteit’ of ‘samenwerking’ kan je eenvoudig neerzetten. Vraag je dus af: welke elementen maken de vorm?
• Leer peetjes tekenen. Veel coachings gaan over menselijke interactie. En dus zijn mensen centraal aan de tekeningen die je maakt of laat maken rond communicatie, relaties, conflict, samenwerking… Er zijn veel manieren om mensen te tekenen. Vind je eigen manier. Gelijkenis is niet belangrijk, wel dat het duidelijk is dat het een mens is!
• Herkenbaarheid boven gelijkenis. In aansluiting op het vorige is het belangrijker dat je kan zien wat iets is, eerder dan dat het ongelofelijk mooi getekend is. Stel je dus de vraag: hoe kan ik dit simpel en duidelijk vorm geven? Welke zijn de elementen die het ding maken wat het is? Denk aan het icoon van een email.
• Laat containerbegrippen tekenen. In coachgesprekken komen vaak containerbegrippen voor. Woorden die zoveel (kunnen) betekenen dat ze eigenlijk mistig en onbruikbaar worden – en een valkuil zijn voor oneindige discussies. Door ze te laten uittekenen, daag je de klant uit om na te denken over de essentie van dit begrip.
• Laat eerst individueel werken, dan pas collectief. Wanneer mensen samen ideeën moeten bedenken, komen er vaak minder ideeën en worden ideeën van bepaalde personen meer belicht terwijl andere helemaal niet aan bod komen. Het is dan ook beter eerst iedereen zijn eigen ding te laten doen, en dan te verzamelen. Zo deden we een oefening waarbij we eerst individueel mochten tekenen in welk team we graag zouden willen werken. Dan mochten we hieruit het belangrijkste halen, en er samen één tekening van maken. Een mooie oefening om bijvoorbeeld de belangrijkste waarden/kwaliteiten/objectieven van een team in beeld te brengen – en achteraf zichtbaar te houden.

Coachoefening – voor je klant tekenen.

Gesprekken met klanten zit tjokvol beeldende taal. Bv vastzitten in iets, in de put zitten, een drempel, de grootste zijn…
Met deze werkvorm kan je uit een lastige inhoud blijven en toch naar een oplossing zoeken. Jij gaat als coach tekenen voor je klant. Daarbij ga je enkel in de vorm werken, dus zo weinig mogelijk in het verhaal. Je klant zegt bijvoorbeeld: “Ik zit in de put.” Dan breng je die put en andere elementen in beeld, zonder noodzakelijk te weten waarom die persoon in de put zit.

Je stelt vragen en vult de tekening aan. Eerst exploreer je met een open nieuwsgierige houding, daarna ga je op zoek naar een oplossing.
Vaak levert dit andere manieren van kijken op, die de klant nog niet bedacht had! De vertaling van een beeldende oplossing naar een oplossing in het echte leven levert verrassende resultaten op.

Naïviteit is je sterkste wapen. Je hoeft het niet te weten, laat je verrassen door wat zich toont. Als coach wordt je mede-ontdekker, speels beweeg je door de vraag heen en stel je dingen in vraag, die dan weer naar andere dingen leiden.

Deze format geeft ook niet de kans om achterover te leunen, aan coach noch klant. Je leunt naar de tekening toe, je zit erin. Iedereen doet mee.

Een geschenk van Hans

Dit kregen we nog mee als samenvatting van het werken met tekenen: