VERSLAG YOURCOACH CAFÉ

Op donderdagavond 21 september 2017 ontvingen we An Goeminne, die ons een workshop gaf over het coachen met hoop. Een 20-tal aanwezigen genoten van haar bijzondere aanwezigheid en inzichten.

Over hoop

Mensen komen in coaching omdat ze vast zitten in hun relatie, op het werk, met de kinderen… Er ontstaat dan een menselijke ontmoeting. Vaak zeggen mensen op het einde: “Bedankt, ik kan weer verder. De toekomst ziet er weer wat rooskleuriger uit.” Wat doen coaches waardoor er weer hoop ontstaat, dat andere perspectief?

Daarop ging An in tijdens haar workshop. Wat is de rol van hoop in dat proces, en hoe kan je het explicieter gebruiken?

1. Wat is hoop?

An liet ons beginnen met de vraag: ”Waar hoop ik op door vanavond naar hier te komen?” Dit mochten we uitwisselen met onze buur.

Ze vroeg ook: “Is hoop gelijk aan iets verlangen, wensen…?”

Hoop zet mensen in beweging. Letterlijk, bijvoorbeeld, de mensen zijn fysiek naar de loft gekomen. En figuurlijk, ze blijven niet blijven vastzitten in hun problemen, maar gaan op zoek naar iets anders.

Hoop is een energiegever, en biedt perspectief. Het is een onzekere verwachting dat iets positiefs in de toekomst zal gebeuren

Hopen doen we hier en nu, maar hoop hengelt wel naar de toekomst. Het refereert naar aangename, positieve dingen. Het is een spanningsveld tussen graag hebben dat het gebeurt, en ook dat er een reële kans bestaat dat het lukt, maar niet zeker is. Dit in tegenstelling tot verwachting, waar er meer zekerheid is. Bij wens en verlangen is er net minder.

An gaf ons een citaat: “Hoop zou geen hoop zijn, als we niet zouden teleurgesteld kunnen worden.”

En: “Hoop is tijd.”

An maakte een aanname: een mens is geen ding dat af is, is altijd in wording. Een mens is niet, hij wordt. Je wordt bijvoorbeeld gevormd door je gezin van herkomst. Dan heb je al dan niet inspirerende leerkrachten, een bepaalde opleiding, vrienden, collega’s… We maken van alles mee, en in die contacten en gebeurtenissen worden we gevormd. Dat proces is nooit af.

De belofte dat het anders kan dan wat we kennen, is de essentie van hoop. We zijn niet af, dus hopen we. Dat is een wezenskenmerk van de mens.

Welk vermogen hebben we nodig om te kunnen hopen?

Verbeeldingskracht. Ons voorstellen dat het id toekomst anders zal zijn. Als je nog nooit in een situatie hebt gezeten bijvoorbeeld met dragende, ondersteunende collegas, heb je daar wel een voorstelling van.

Een interessante vraag kwam daarop uit de groep: als je heel realistisch ben, prozaïsch, heb je dan minder kans op hoop?

Wat is dan dat positieve?

Iedereen verlangt naar een zinvol, betekenisvol leven. Waarin je minstens voor één iemand verschil maakt. Iedereen wil een leven dat aansluit bij wie je bent en wat je belangrijk vindt. Je wil je eigen waarden vervullen.

An werkt vaak met Narratieve Therapie. Volgens deze manier van werken zit de echte power van mensen in de laag van waarden. Wat vinden ze belangrijk, waar vechten ze voor? Wat is heilig voor hen? Als ze terug in contact komen hiermee, zijn we op een heel fundamentele manier bezig met mensen te coachen.
Michael White, de grondlegger van Narratieve Therapie, spreekt van het geprefereerde leven. Dat is voor iedereen uniek. Dat we niet het gevoel hebben geleefd te worden.

Hoop is onverwoestbaar, onuitroeibaar. Soms kunnen we ze niet meer voelen. Maar hoop zit gewoon in ons als mens. Als coach kan je daar dus ook altijd iets mee doen.

2. Waar kan je hoop vinden?

Een mogelijke benadering is: “Stel je eens je leven voor als je…” waarbij datgene waarop je hoopt, er al is. Dus je staat stil bij de gewenste situatie. Bijvoorbeeld bij oplossingsgerichte coaching wordt daarop sterk ingezet.

Maar dat wilde An die avond niet doen, omdat zij gelooft dat er hoop zit in de ellende waarmee mensen komen. Mensen komen omdat ze een probleem hebben, en ze hopen dat jij iets zal kunnen doen waardoor ze verder kunnen. De vragen hebbebn vaak te maken met kwaadheid, gekwetstheid, schrik, machteloos… De hoop zit dus in de problemen, niet in de toekomstfantasie.
An past haar ‘magisch’ vraagje toe:

Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt?

Wat toont dat over wat jij belangrijk vindt?

Bijvoorbeeld, iemand is kwaad omdat er geen rekening gehouden wordt met wat ze zegt. Daar zit iets op dat die persoon het belangrijk vindt dat men rekening houdt met wat ze zegt.

Gezwegen tijdens meeting en gefrustreerd, wat is belangrijk? Meer mijn ambitieuze kant ruimte geven.

Wanhopig want ik kan maar niet afbakenen. Belangrijk? Grenzen, eigen ruimte.

Deze vraagstelling gaat naar de ervaringslaag, naar het geprefereerde leven. Vanuit Ans ervaring brengt het vaak een soort rust en herkenning teweeg. Omdat mensen in contact komen met hun waarden. De moeilijkheden worden omgeploegd om de idealen terug naar de voorgrond te brengen. Die worden niet op dat moment gemaakt, die gaan al heel hun leven mee.

An is ervan overtuigd dat wanneer mensen weer over waarden nadenken, er innerlijke zekerheid bijkomt. Waarden bieden houvast.

An gaf een citaat: “Zolang er angst is, is er hoop”. (uit Illusies, van Ingeborg Bosch)

Wat ze bedoelt is dat zolang nog niet gebeurd is waar je schrik van hebt, je hoop hebt dat het niet zal gebeuren. En het is dat poortje dat we willen te pakken krijgen. Wat zit erin dat voor mensen oproept van “Hier gaat het om…”?

Er kwam kwam ooit een vrouw bij An met de vraag: “Ik ga na mijn burnout weer aan het werk. Ik zie het niet zitten, ik heb schrik.” Dit door factoren die niet veranderd zijn op het werk. An vroeg: “Vertel me waarvan je zo schrik hebt”. Ze gaf een hele lijst: geen goed contact met directeur, wat aan de collega’s zeggen over haar burnout?, wat gaan ze denken?
Daarop paste An haar magisch vraagje toe: “Wat zegt dat over wat jij belangrijk vindt?” Daaruit kwam voor de vrouw: een goed contact. Ik wil weten wat ik ga zeggen over mijn burnout.

En eigenlijk werd het al duidelijk, deze vrouw kon niet doen alsof.

Voor de collega’s vond ze het belangrijk een goed contact te hebben. Maar, besefte ze, dat was eigenlijk al zo.

An merkte dat er iets gebeurde bij de vrouw. Ze ging rechter zitten, haar ogen begonnen te blinken, ze glimlachte… Ze kwam in een andere energie terecht, met rust en richting.

An merkt dat door op deze manier stil te staan bij hoop, mensen vaak al hun eigen antwoorden vinden. Vaak gaat het erom hoe we zaken gaan oplossen. Maar eigenlijk is dat niet de oplossing. Het gaat veel vaker over de waarden, die richting geven, los van wat er nu op dit moment concreet moet gebeuren.

Daarop mochten we zelf oefenen. We kozen een situatie waarin we gefrustreerd, kwaad, gekwetst… waren. De ene persoon mocht vertellen, de andere luisterde en probeerde voeling te krijgen met dat wat lastig is. Dan mocht de coach verkennen wat belangrijk is, de waarden concreter maken.

Een leuke toevoeging: voeg een adjectief toe aan je waarden. Dus niet gewoon rechtvaardigheid, verbinding, expressie, genuanceerdheid… maar toegepaste rechtvaardigheid, diepgaande verbinding, gedurfde expressie, uitnodigende genuanceerdheid… Zo geef je een veel concretere en persoonlijker invulling aan je waarden.

3. Hoe hoop voeden?

An stelde verschillende sporen voor:

Spoor 1: de versterking van hoop in het exploreren van waarden.

Rechtvaardigheid, wat is dat dan voor jou?

Echt luisteren, wat is dat dan?

Concrete coachtip: laat mensen zelf hun woorden zoeken, dan is de kans groter dat ze ernaar zullen handelen.

Daar een tijdje bij verwijlen. Het is niet dat je het niet weet, maar het licht wordt erop gezet.

Je maakt tijd om erbij stil te staan, je geeft mensen ruimte om op een andere manier over zichzelf te praten.

Spoor 2: lijntje trekken naar het verleden

Stel dat je waarde is: zelf kunnen beslissen. Ga even terug naar momenten waarop je daarmee bezig was, of dat je er moeite voor gedaan hebt. Let op de formulering: je vraagt niet naar situaties waarin de waarde vervuld was. Zo maak je het toegankelijker: moeite gedaan hebben is genoeg.

Ga ongeveer een jaar geleden, was die waarde toen ook al aanwezig?

En in je jonge jaren, ook al?

Zo creëer je een rode draad in de ervaringen van die waarde, waardoor het in kracht wint.

Spoor 3: lijntje naar de toekomst

Stel iemand zegt als waarde: opkomen voor kwetsbare mensen. Vraag dan bijvoorbeeld: “Kijk naar de situatie vanuit die waarde, wat zou je kunnen doen? Welke richting zou je kunnen uitgaan?

Op die manier leer je dat innerlijke kompas en die innerlijke kracht die iedereen heeft, aanspreken. En dan is er minder nood aan: “Hoe ga je het oplossen?”

Als laatste oefening mochten we een envelop kiezen. Daarin zat een blad met 2 vragen, waarvan we er één mochten kiezen om aan onze buur te stellen. Deze mocht dan antwoorden, en wij mochen Dubbel Luisteren: met één oor naar het antwoord, en met het andere oor voelen welke waarden er in het verhaal verborgen zitten. Deze laatste mochten we dan op een tweede, wit blad invullen en in de envelop steken. Die gaven we aan de gesprekspartner.