Verslag van het YourCoach Café op donderdag 24 november 2016 met Savera Noriega over ‘Somatic Experiencing’.
Savera Noriega over ‘Somatic Experiencing’
Op donderdagavond 24 november ontvingen we Savera Noriega van TouchStudio, die ons op geheel eigen wijze duidelijk maakte wat Somatic Experiencing is. Ze maakte er een leuk en tegelijk diepgaande ervaring van, waar achteraf nog veel over viel te bespreken.
Over Somatic Experiencing
Hier vind je de presentatie over Somatic Experiencing die Savera als basis gebruikte:
Somatic Experiencing is een naturalistische benadering voor het omgaan met chronische stress en trauma. Het leert mensen weer voelen welke ervaringen door het lichaam komen.
Soma = waarneming van het levende lichaam.
Experiencing = heel actief, zoals doen en eten, in het hier en nu. Dat is niet hetzelfde als Experience, wat meer statisch is.
Dus, Somatic Experiencing = iets beleven via het lichaam. Hiervoor gebruikt men de term Felt Sense: wat je ervaart in je lichaam bij bepaalde belevingen.
In een eerste oefening liet Savera ons in stilte zitten, en ervaren wat er te ervaren viel. Welke gedachten, gevoelens, gewaarwordingen bieden zich aan?
Somatic Experiencing en Trauma
Trauma is in de mode momenteel, maar er bestaan nog veel misverstanden over. Het is verbonden aan momenten waarop we ons hulpeloos, hopeloos voelden, en dat er niemand was om ons te steunen.
Trauma is niet de gebeurtenis zelf, zoals een scheiding, ziekte, migratie… maar wat daarna gebeurde en hoe wij daarop reageerden. Ons zenuwstelsel is ontregeld. 2 mensen kunnen hetzelfde ervaren waarbij de ene trauma oploopt, en de andere niet. Dit hangt samen met het concept Resilience (veerkracht), het vermogen te herstellen van problemen en chronische stress.
De Drie Hersenen (het Triune Brain Model)
Voor het werken met trauma (en nog andere dingen trouwens) wordt er gewerkt met het concept van 3 delen in onze hersenen, elk met andere functies.
Neocortex: taal, ideeën, concepten, artistieke visie, expliciet geheugen (bv. je ervaring van de dag bespreken).
Limbisch: geheugen, gevoelens, impliciet geheugen (bv. iets dat je lichaam zich herinnert om te doen, zoals met de fiets rijden)
Reptilian: overleving, vechten, vluchten en bevriezen.
Oefeningen
Savera werkte vooral aan de hand van oefeningen. Ze vertraagde het tempo van de groep zodat we meer aanwezig werden. We voelden veel meer wat er gebeurde. Dat was al een eerste mooi inzicht: vaak gaan we te snel door dingen, waardoor we ze niet in hun totaliteit (of zelfs gedeeltelijk) ervaren.
De groep mocht ook wat dichter bij elkaar en haar komen. Dat werd gezellig, en hier en daar ook wat spannend. De persoonlijke ruimte werd uitgedaagd, én er kwam meer verbondenheid in de groep. Prachtig hoe kleine, eenvoudige ingrepen zo’n effect kunnen hebben – als je erbij stilstaat.
In een volgende oefening mochten we per 2 bespreken: “Wat was het mooiste moment van je dag?” Hiermee kom je in een andere modus terecht. Van gestresseerd, ernstig… naar ontspannen en blij. We mochten per 2 bespreken hoe het is om daarover na te denken. Welke fysieke gewaarwordingen kwamen er naar boven? Wanneer je denkt aan een herinnering, herbeleef je dat via je lichaam. Je ziet bepaalde dingen, voelt zaken gebeuren in je lijf…
Met dit soort positieve ervaringen creëer je hulpbronnen. Daarvan wordt vaak gebruik gemaakt in Somatic Experiencing. Ze zijn een soort ‘lifelines’ naar veiligheid verankerd in positieve ervaringen. Daarmee werkt men dan om trauma deels opnieuw te beleven, maar dit keer mét de steunende hulpbronnen die oorspronkelijk niet aanwezig waren.
Sympatisch en parasympatisch stelsel
Ons autonoom zenuwstelsel heeft 2 modi: sympatisch en parasympatisch.
De sympatische modus is verbonden aan de stressreactie: voor actie, vechten en vluchten. We speelden een spel waarin deze modus geactiveerd werd. Iemand stond in het midden en deed een oproep: “aan alle mensen die…”. Wie binnen de omschrijving viel, moet een andere stoel zoeken. Wie overblijft, doet een nieuwe oproep. Je moest alert en snel zijn. Bijzonder grappig!
Dan gongde Savera en moest iedereen in het midden van hun beweging blijven staan. We mochten even onszelf observeren en noteren welke gedachten, gevoelens, gewaarwordingen er in dat moment aanwezig waren.
En dan onze beweging vervolmaken. Want het is net wanneer we in zo’n moment bevriezen en niet meer verder bewegen, dat er trauma ontstaat.
Het sympatische staat voor actie, en is vaak onwillekeurig. Bijvoorbeeld je ogen vernauwen, je lichaam trekt samen, speekselvorming en spijsvertering stoppen… je vertoont allerlei fysieke signalen van spanning.
Deze kan je ontladen door lachen, wenen, trillen, zweten… er zijn allerlei manieren en signalen van ontlading. Kinderen laten hun stress bijvoorbeeld los door te spelen.
Over veiligheid en het parasympatische
Hoe voel je je na ontlading? Ontspannen, comfortabel, veilig.
Hoe weet je dat je lichaam veilig voelt?
We deden een oefening waarbij de ander achter ons stond en ons steunde aan de deltoids. Toestemming speelt hierbij een belangrijke rol. Hoe was het om zo aangeraakt te worden? Wat gebeurt er met je ademhaling, hartritme?
In een andere oefening mochten we in groepjes van 3 aan elkaar vertellen over een kwaliteit, en een moment dat die aanwezig was. De 2 luisteraars zeggen niks, maar creëren een ruimte waarin de ander kan delen (holding space). Dan bespreken hoe het is om zoeits persoonlijks te vertellen. Een bijzonder beklijvende ervaring!
Meer weten?
Je vindt Savera op haar website, Touchstudio.
Hét standaardboek rond Somatic Experiencing is van Peter Levine, de grondlegger van SE, en heet ‘De tijger ontwaakt’.
Hier vind je zijn Youtube channel via een video over de oorsprong van Somatic Experiencing:
